E. I. Szereszewskij
Charty i polowanie z nimi (fragment)
Chart środkowoazjatycki tazy jest jedną z najstarszych ras chartów, wyhodowaną przez narody z naszych środkowoazjatyckich republik. Obecnie jest rozpowszechniony w Kazachstanie, Uzbekistanie, Turkmenistanie i przyległych regionach Rosji. Granicznie mało liczebna populacja tazy występuje w Tadżykistanie.
Tazy jest psem średniego i ponad średniego wzrostu, suchej konstytucji ciała. Wysokość w kłębie u psów wynosi od 60 do 70 centymetrów, u suk – od 55 do 65 centymetrów. Wysokość w zadzie jest równa wysokości w kłębie lub jest nieco większa. W wielu regionach Kazachstanu często spotyka się tazy o budowie suchej i mocnej, w Turkmenistanie – wiele psów charakteryzuje się budową suchą i lekką.
Umaszczenie tazy jest różnorodne: białe, żółte i szare wszelkich odcieni, rude, czarne; w jednym tonie, w plamki i ze znaczeniami.
Szata tazy nie posiada podszerstka. Włos jest krótki, sprężysty, nieco twardy. Na uszach sierść jest przedłużona, miękka, falująca, schodząca poniżej uszu do 5-6 cm, tworzy tak zwane „burki”. Na dolnej stronie ogona w ogromnej większości przypadków sierść jest dłuższa i tworzy rzadkie pióro. Na końcu ogona pędzelek z włosia. Między palcami rośnie krótka, nieco twarda sierść, który układa się w tak zwaną „szczotkę”, która chroni opuszki łap przed ścieraniem. W południowych częściach regionu występowania tazy widuje się poszczególne psy z nieco przedłużoną i nieco kędzierzawą sierścią na biodrach i na dolnej części tułowia. Jest to wynikiem skrzyżowania tazy z długowłosymi chartami z Iranu i Afganistanu.
Tazy charakteryzuje się mocnym zadem. Obwód śródręcza: u psów 9,5-11 centymetrów, u suk 9-10 centymetrów. Skóra jest cienka, bez nadmiernie rozwiniętej tkanki podskórnej i bez obecności fałdów. Mięśnie o długich brzuścach, dobrze rozwinięte.
Głowa sucha, w kształcie klina, podłużna, z umiarkowanie poszerzoną trzewioczaszką. Grzebień ciemieniowy rozwinięty bardzo słabo, guz potyliczny – umiarkowanie. Stop płynny, słabo wyrażony. Kufa sucha, zaostrzona, ale niezbyt długa. Fafle cienkie, ściśle przylegające do szczęk, nie zwisające i bez fałdów. Uszy wiszące, nieco podniesione na chrząstce trójkątnego kształtu, cienkie, znajdujące się na poziomie oczu lub nieco wyżej. Długość uszu (na zewnętrznym brzegu) 11-14 centymetrów. Oczy duże, owalne, nieco wypukłe. Kolor oczu odcienia korzennego przy dowolnym umaszczeniu. Powieki ciemne. Zgryz nożycowy. Zęby mocne, ściśle przylegające do siebie. Szyja długa, okrągła lub nieco spłaszczona, czasem nieco wygięta, wysoko noszona. Klatka piersiowa szeroka, beczkowata i głęboka – opuszczona do poziomu łokci. Wyraźnie widoczny kłąb. Grzbiet niezbyt szeroki, prosty lub nieco wygięty. Lędźwia długie, dostatecznie wypukłe. Zad długi, stromo spadzisty i szeroki. Kolce biodrowe wyraźne. Odległość pomiędzy kolcami biodrowymi: u psów średnio 6,5-7,5 centymetrów, u suk średnio 6 do 7 centymetrów. Brzuch mocno podkasany. Przednie kończyny suche, proste, równoległe do siebie. Łokcie skierowane silnie ku tyłowi. Ramiona owalne. Kąt stawu ramienno-łopatkowego równy 90-100 stopni. Śródstopia odpowiednio długie, ustawione pionowo lub nieco nachylone ku przodowi. Kończyny tylne o długich udach i goleniach oraz wystarczająco dobrym lub umiarkowanie wyrażonym kątowaniu, jednak stawy skokowe zawsze rozwinięte i wyrażone bardzo dobrze. Śródstopia długie, pionowo ustawione. Wobec całej kończyny jakby przesunięte nieco ku tyłowi, ustawione równolegle wobec siebie i zdecydowanie szerzej niż kończyny przednie. Łapy prosto ustawione, owalne, nieco wydłużone, w szczególności tylne. Palce ściśle zwarte w grudkę. Brak piątego (dodatkowego) palca na tylnych nogach. Ogon cienki, niezbyt długi, szablasty. Na końcu zwinięty w ciasny pierścień lub spiralę. W spokoju ogon opuszczony, w ruchu noszony na wysokości linii grzbietu, rzadko powyżej. Pierścień na końcu ogona w ruchu czasem się prostuje. W spokoju, kiedy ogon jest opuszczony, pierścień na końcu ogona za zwyczaj na poziomie kilu centymetrów (do 5-6) powyżej stawu skokowego.
tłumaczenie z j. rosyjskiego – Marcin Błaszkowski
