Zamirbek Karymszaktegin "Kirgiski tajgan"
|
W 2007 r. wydano w Biszkeku, stolicy Kirgistanu, pierwszą monografię dotyczącą charta kirgiskiego tajgana. Autorem dzieła jest Zamirbek Karymszaktegin.
Autor omówił historię trajgana rozpoczynając opowieść od prehistorycznych naskalnych przedstawień myśliwskich z udziałem psa w tym typie. Przedstawił następnie wykopaliska szkieletów tych psów, skupiając się następnie na kulturotwórczej roli tajgana, przywołując fragmenty kirgiskiej epopei „Manas”, w których pojawia się pies tej rasy.
Obszerne miejsce w książce zajmuje „nowożytna” historia rasy. Znajdujemy odniesienie do działalności na rzecz rasy prof. S.A. Miniuchina, autora pierwszego wzorca rasy, oraz do kynologów, którzy poświęcali w swoich działach miejsce tajganowi – W. I. Kazanskij, P.T. Cagariew, I. M. Gonczarow, Ż. I. Szereszewskij. Omówiono także początki rejestracji tajganów przez kynologa Taitianę Dubininę oraz pierwsze wystawy z udziałem tych psów. W książce znajdujemy także wzorzec rasy, zarówno po kirgisku, jak i po rosyjsku. Pozycja wzbogacona jest wkładką z kolorowymi zdjęciami oraz wieloma rycinami w tekście.
|
 |
 |
|
W książce znajduje się także rozdział o tajganie poza krajem pochodzenia. Wspomina się, że są hodowane w Rosji przez Tatianę Tihomirową, że hodowała je Ingrid Lasimer w Estonii oraz że psy z tej hodowli trafiły do Polski, gdzie po raz pierwszy kiedykolwiek w historii rasy, zostały zaprezentowane na Światowej Wystawie Psów Rasowych organizowanej pod patronatem FCI. Dla hodowli Tulpar wielkim zaszczytem jest to, że w tej pierwszej monografii rasy, nazwisko Marcina Błaszkowskiego wymienione jest aż trzykrotnie.
„Kirgiski tajgan” kończy się dodatkowym rozdziałem poświęconym kirgiskiemu döböt’owi. Döböt to kirgiski owczarek, który po skrzyżowaniu z innymi psami w podobnym typie posłużył do wyhodowania znanej na całym świecie rasy - owczarka środkowoazjatyckiego. Dzisiaj podejmowane są próby restytucji rasy w oparciu o pozostałe, ostatnie egzemplarze. Zdjęcie takiego owczarka także dołączono do publikacji.
Książkę napisano w języku kirgiskim, co w dużej mierze utrudnia dostęp do niej miłośnikom rasy spoza kraju pochodzenia. Monografia po kirgisku jest jednak ważną kwestią nie z powodu ożywienia sentymentów narodowych w Republice Kirgiskiej, która jest niepodległym państwem od 1991 r., ale ze względów kulturowych. Język kirgiski nie posiada tradycji literackich porównywalnych z językami europejskimi, jego funkcjonowanie w administracji, polityce, nauce, sztuce jest nowym zjawiskiem.Zatem książka Karymszaktegina jest nowatorskim dziełem nie tylko dla rasy, ale także dla języka narodowego. Pocieszeniem dla miłośników chartów, którzy nie władają językiem kirgiskim, jest to, że autor pracuje już nad szerszą publikacją o rasie, która ma być wydana w języku rosyjskim. |
Wydanie tej pozycji zostało sfinansowane przez Program Małych Grantów (SGP) niezależnej międzynarodowej instytucji finansowej wspierającej bioróżnorodność, ochronę wód, działania na rzecz powstrzymania zmian klimatycznych - GEF (Grant Environment Facility) oraz przez UNDP (Program Rozwoju Narodów Zjednoczonych).
foto: Tomasz Borkowski
|
|
|