Anna Cywińska

Poświęcając pracę chartom arabskim, należało by rozpocząć ją słowami pani E. Rhode-Goudineau, przewodniczącej klubu Sloughi i chartów afrykańskich we Francji: "Widzimy zwierzę silne, w swym życiu wolnym, w warunkach domowych cokolwiek zmienione przez kontakty ze swymi panami, zachowujące cechy oryginalnego środowiska, prymitywne. Ten chart jest cudem adaptacji naturalnej i cudem arabskim, który należy chronić prawie nienaruszonym"•

Charty arabskie należą do grupy chartów orientalnych, które mają cechy charakterystyczne dla odmiany powstałej na pewnym obszarze. Są to: długie, wiszące uszy, prosty grzbiet, zwarta budowa ciała. Angielscy kynolodzy często nie czynią różnic miedzy sloughi i saluki, zwłaszcza krótkowłosym. Z pewnością, obie te orientalne rasy są blisko ze sobą spokrewnione i z pewnością pochodzą z tych samych obszarów.

Oprócz rozbieżności w budowie ciała - wyraźniejsze kątowanie kończyn, a także łopatki i kości ramieniowej u saluki - istnieją również różnice w umaszczeniu. Saluki może mieć umaszczenie dowolne, natomiast sloughi musi być jednobarwny, z wyjątkiem sloughi pręgowanych i czarnych podpalanych. Sloughi ma również krótsze, nierzadko cofnięte uszy,
co jest prawdopodobnie konsekwencją dawnego zmieszania z zachodnim chartem. Według Rudigera Dauba „Windhund der Welt” charty te mogły znaleźć się w Afryce Północnej w czasie panowania Rzymian, gdzie dominowała rasa charta galijskiego /VERTRAGUS/.

Psy typu Vertragus, przodkowie sloughi, znajdują-się na licznych mozaikach w Północnej Afryce, pochodzących z czasów rzymskich. Jedna z najpiękniejszych została odkryta w tunezyjskim mieście El Djem /pochodząca z 3-go stulecia naszej ery/. Pokazuje ona polowanie na zające z jeźdźcami, czterema chartami oraz dwoma przypadkowymi psami pewnej rasy którą można spotkać także na mozaikach występujących w Italii. Można więc z tego wnioskować ze rzymscy koloniści swoje ulubione psy europejskie wzięli za sobą. Wobec tego, można przypisać różnice dzisiejszego sloughi i gładkowłosego saluki temu prawdopodobnemu zlaniu się europejskich i azjatyckich chartów na gruncie północnej Afryki.
Odkrycie sloughi zawdzięczamy Francuzom, którzy od czasu zajęcia Algierii w 1830 r. posiadali kolonie w Afryce północnej i stąd, a szczególnie z Algierii i Maroka, zabierali egzemplarze tej rasy do swojej ojczyzny. Takie znany malarz holenderski August de Grass w 1898 r. przywiózł 3 egzemplarze tej rasy z Algierii, dając początek holenderskiej hodowli chartów arabskich.

W Niemczech powstała w latach 20-tych hodowla, jednak że z końcem II wojny światowej uległa likwidacji. 0dtąt widziało się tu tylko przedstawicieli, tej rasy w pojedynczych egzemplarzach, aż do roku 1971 r. kiedy to niemiecka hodowla sloughi została odbudowana na podstawie piaskowej suki MUNY. Założyciele pierwszej powojennej hodowli sloughi, I. i E. Schritt, doprowadzili do tego, że znane dotychczas z literatury psy tej rasy, w Niemczech zaczęły występować częściej niż w pozostałych krajach Europy.

W większości obszarów występowania tej rasy występują różne odmiany regionalne. Hodowle europejskie zostały odbudowane przeważnie z importu z Maroka, Algierii, Tunezji, jak również sąsiedniej Libii, co daje przewagę przedstawicielom tej -rasy z Afryki. Spotkać również można charty typu nord-afrykańskiego także na Bliskim Wschodzie, gdzie nazywa się je "Moghrebi”.
Wzorzec zatwierdzony w 1975 r. /l88c/ okazał się zbyt nieścisły /ze względu na różne typy sloughi, sprowadzane z różnych obszarów/. Ustalono nowy wzorzec i zatwierdzono 1.01.81 r. pod nr.188 d. Podniesiono tam wysokość psów i suk o 2 cm, ustalono, iż musi cechować go kwadratowa budowa /10:10/ niezależnie od terenu, z jakiego pochodzi. Zwrócono również uwagę na kształt i osadzenie ucha, które powinno być przylegające, oraz proporcje i budowę czaszki. Ucho sloughi wymaga specjalnego komentarza.

U sloughi pożądane są uszy wiszące o trójkątnym kształcie, możliwie płasko przylegające do słowy, ucho greyhounda jest niedopuszczalne. Do tego należy dodać, że ucho sloughi jest bardzo ruchliwe i wyraża nastrój psa. Sloughi w ruchu, w afekcie, w niepewnej sytuacji lub radości układa, na skutek ściągania, ucho ku tyłowi, w kształcie "płatka róży", co przypomina ucho greyhounda - jest tylko dłuższe, i w przeciwieństwie, sloughi oczekujące czegoś, zainteresowany, ustawia uszy tak, że widać całą ich szerokość.

Skala ubarwienia sloughi jest bardzo rozległa. Są zasadniczo piaskowej barwy, bez maski lub z czarną maską. Barwa piaskowa /pustynna/ może być w różnych odcieniach, podobnie jak piasek pustyni, od jasnego beżu aż do ciemnej rudej. Oprócz tej barwy występują sloughi pręgowane i czarne podpalane. Niemiecki klub sloughi - Deutscher Sloughi Club eV., któremu przewodniczy p. Gisela Masurat-Walden, często eksponująca swe sloughi na naszych wystawach, stara się wyeliminować barwę pręgowaną przede wszystkim w celu odróżnienia sloughi od galgo. Dzieje się tak tylko w klubie zachodnioniemieckim, gdyż zarówno we Francji, jak i pozostałych krajach sloughi pręgowane są dość często spotykane. U sloughi wadą są również białe znaczenia kończyn, piersi i ogona. Ma to na celu rozgraniczenie sloughi od azawakh, u którego występują białe znaczenia, oraz od krótkowłosego saluki.

Chciałabym powrócić do Niemieckiego Klubu Sloughi. Otóż tytuł Championa Deutscher Sloughi Club eV., mogą otrzymać psy i suki, które mają 4 x CAC od 3-ch różnych sędziów. Odstęp między 1 i 4 CAC musi wynosić 1 rok i 1 dzień. CAC są zatwierdzane przez Zarząd klubu. Z przewidzianych 4-ch CAC dwa muszą być uzyskane na wystawach specjalistycznych klubu. / ze sprawozdania Walnego Zgromadzenia DSC eV. z dn. 10.04.83 r./

Sloughi są psami niezwykle wiernymi i przykazanymi do właściciela. Są nieufne wobec obcych lub okazują im brak zainteresowania. Posiadają cechy obrończe i gdy zachodzi potrzeba nie wahają się przed agresją. Sloughi nie jest, w przeciwieństwie do greyhounda czy whippeta sprinterem, lecz długodystansowcami i terenowym biegaczem. Rozwija on na długich dystansach prędkości, które są średnimi dla greyhounda na krótszych dystansach.
Kiedy greyhound jest osłabiony, sloughi biegnie dalej prawidłowo. W cięższym terenie, gdzie należy obawiać się skaleczenia łap u greyhounda sloughi radzi sobie bez szwanku dla zdrowia.

W Polsce jest jedna suka sloughi, sprowadzona z Francji, OUJDA Kahloul de la Treille, hod. E. Rhode-Goudineau,wł. A. Cywińska. Pod koniec lutego 1984r. spodziewany jest pierwszy miot po tej suce, krytej pięknym egzemplarzem z RFN-u, Int. Champ. BARRY Min Ahrar al Maghrib. Będzie to pierwszy miot sloughi w Polsce.




CHART ARABSKI AZAWAKH

Chart azawakh /Oska, chart Tuareg, chart Mali, azaouak greyhound/ jest psem myśliwskim Tuaregów, pasterskich ludów, którzy zamieszkują zachodnią i centralną część Sahary. Hodowcami czystej rasy charta Tuareg jest plemię Niger-Tuareg. W używanym przez nich języku chart ten nazywa się Oska.

Jako nazwę dla rasy wybrano Azawakh / Asauak /. Azawakh jest nazwą wysychającej rzeki na zachodzie Republiki Nigerii i południowego Mali, gdzie występują najpiękniejsi przedstawiciela tej rasy. Charty Tuaregów trzymane były w czystości rasy. Tuaregowie nie dopuszczali do mezaliansów i ograniczali liczbę szczeniąt. Jeszcze bardziej niż sloughi, chart Tuaregów ukształtowany jest przez pustynię i stanowi ekstremalną formę charta orientalnego. Wzorzec charta Azawakh ustalony przez Francję zatwierdzono 1,01,81 r. pod nr. 307. Azawakh odróżnia się od sloughi przez białe znaczenia, kształt głowy, proporcje. Jest on znacznie "suchszy" niż sloughi, o głębokiej klatce piersiowej, krótszy, wysokonożny, stosunkowo stromo kątowany. Stosunek wysokości do długości wynosi 10:9. Białe znaczenia
występują obowiązkowo na piersi, końcu ogona, czasem na głowie, na kończynach, od niewielkich znaczeń na palcach do wysokich "skarpetek”.

Rozróżniany dwa typy azawakh : ROT - o lekkiej budowie, delikatny, maści czerwonej lub pręgowanej, SAND - piaskowy o silniejszym kośćcu. Egzemplarze występujące w Polsce są w typie ROT.

W Europie pierwsze egzemplarze azawakh trafiły do Francji w 1970 r., do Jugosławii w latach 69-70, potem do innych państw. Do czasu ustalenia wzorca w styczniu 1981 r., oceniano na wystawach sloughi i azawakh razem, jako jedną rasę. Nic też dziwnego, że zwyciężały przeważnie charty azawakh, jako bardziej eleganckie i "zgrabniejsze" od sloughi.
Dochodziło jednakże do nieporozumień, ponieważ wymienione wcześniej cechy różnią te psy /zwłaszcza białe znaczenia/.

Jest bardzo mało literatury, dotyczącej zarówno sloughi jak i azawakh. Do jednego z ciekawszych artykułów można zaliczyć historię hodowli azawakh w Jugosławii, opisaną przez p. Vesnę Sekalec w miesięczniku „PES PRITEL CLOVEKA" z 1974 r. Tuaregowie bardzo strzegli swej rasy, nie pozwalając wywozić tych szczeniąt. Dwa egzemplarza azawakh trafiły do Jugosławii jako dar za łowieckie sukcesy w Mali dr. Pecara - były to
pies GAO i suka LARA.

Potomstwo ich dało piękne egzemplarze, jak suka LACA - która ma 16 x CACIB, co nawet w rzadkich rasach jest ewenementem.
LACA - była to przepiękna suka, matka pierwszych dwóch suk w Polsce, pierwszej - ABAJA Haris al Sahra, wł. Tomasz Spaltenstejn Lublin oraz drugiej - DOUDIA Haris al Sahra, wł. Anna Cywinska Łódź.

ABAJA dała 2 mioty. Pierwszy raz kryta w r. 1978 psem AL ADEN Haris al Sahra /bratem/, natomiast drugi - w r. 1980, kryta DARKOYE SIDI. Obydwa te psy pochodzą z CSSR.

DOUDIA miała jeden miot w r. 1983, kryta psem OSIP Afrik Formula /o. DARKOYE SIDI - m. ABAJA Haris al Sahra/.
W r. 1983 był również miot azawakh w Lublinie, po suce FRASCATI Formula /o. AL ADEN Haris al Sahra – m. ABAJA Haris al Sahra/ i psie OSIP Afrik Formuła.

Omawiając charty arabskie, muszę wspomnieć także o sloughi z Synaju. Wzmiankę o tej rasie znalazłam w książce R. Dauba "Windhunde der Welt”. Jest to opis osoby, która odwiedziła plemię Tarabin, trzymające około 30 szt. Chartów. Wynika z niego, że są to psy zadbane, suki pilnowane, Beduini wiedzą dokładnie, kto jest ojcem oczekiwanego miotu. Kolory mają białe, szare, z maską, jasnobrązowe. Z budowy krótkie, uzębienie bez wyjątku nożycowe, oczy owalne ciemnobrązowe, głębokie klatki piersiowe, kończyny prawidłowo katowane i ustawione bez zarzutu. Jako ciekawostkę podano, że Arabowie Tarabin żywią siebie i swoje psy wyłącznie daktylami.


Komentarz.

Tekst Anny Cywińskiej został napisany w latach 80 XX w., kiedy charty arabskie sloughi oraz charty afrykańskie azawakhi wystawiane były w jednym ringu i oceniane jako jedna rasa. Obie rasy nazywano wówczas chartami arabskimi.